Level playing field voor biobased bouw!?

Hoe ongelijk is het speelveld van Eindige versus Biobased bouwmaterialen? Wat zijn de belemmeringen in de wet- en regelgeving voor biobased bouwen? En wat zijn op basis van die inzichten effectieve stimulerende maatregelen die een gemeente zelfstandig kan nemen?

De gemeente Almere groeit de komende jaren nog stevig door, tot 2040 moeten er nog 60.000 woningen worden gebouwd. En dat, zo duurzaam mogelijk. Almere wil met haar visie Growing Green Cities deze nieuwe opgave circulair ontwikkelen. Biobased bouwen past uitermate goed in die plannen. Tegen deze achtergrond is de gemeente Almere benieuwd of er wettelijke belemmeringen zijn die het speelveld voor Biobased bouwen ongelijk maken. Aldus bouwinnovatie is gevraagd dat wettelijke speelveld te onderzoeken. De onderzoeksvraag luidde;
Selecteer de 10 meest relevante knelpunten voor de acceptatie en adoptie van biobased bouwen (materialen en producten) in de huidige bouwregelgeving.
Het wegnemen van deze belemmeringen moet resulteren in een stimulans voor biobased bouwen. En onderzoek welke maatregelen de Gemeente kan nemen ter stimulering van biobased bouwen en de toepassing van biobased bouwmaterialen.

Het onderzoek leverde een aantal nieuwe inzichten op. De wettelijke belemmeringen in bijvoorbeeld het Bouwbesluit liggen diep verscholen in de bepalingsmethoden waar normen naar verwijzen. Dat vraagt nogal wat stappen om die boven water te krijgen. Voor een aantal materialen of toepassingen is dat gelukt.
De grootste belemmeringen worden echter veroorzaakt door het juist niet kunnen toepassen van kwaliteiten, fysieke eigenschappen en dergelijke. Onze belangrijkste conclusie luidde dan ook; ‘Zoek geen belemmeringen in de eisen die het bouwbesluit stelt, maar toon en beloon de positieve bijdragen van biobased materialen / constructies aan een gezonder, comfortabeler, duurzamer en energiezuiniger gebouw aan.’

Aldus heeft vanuit de positieve en onderscheidende eigenschappen van biobased bouwen en biobased materialen een reeks aan stimulerende maatregelen benoemd waar de Gemeente mee aan de slag kan. De Gemeente Almere, Provincie Flevoland ondertekenen binnenkort een Green Deal waarin een aantal concrete acties die aansluiten op deze uitkomsten worden opgepakt.

Heeft u interesse in het onderzoek, vraag dan nu de rapportage aan via: aldus@aldus.nl

Geoogste hennep uit Almere wordt verwerkt

Het mooie nazomerweer van september was gunstig voor het roten en persen van de hennep (processtappen na het maaien). De balen zijn afgevoerd naar Hempflax waar de hennep wordt verwerkt tot vezels en scheven.

De hennep halffabrikaten kunnen vervolgens tot een grote hoeveelheid producten en (bouw-)materialen worden verwerkt. Van isolatiemateriaal, bouwblokken van kalkhennep, beplating tot weefsels voor stoere bouwkleding. Een mooie toepassing voor Almere zijn de biocomposiet straatnaambordjes gemaakt van hennepvezels en biohars. Daarnaast zal het eerste drijvende paviljoen van de Floriade, en werkatelier van de Urban Greeners, gebouwd worden met onze lokaal gekweekte hennep, toegepast als isolatiemateriaal en hennepbeton.

We moeten herontdekken wat we met deze materialen kunnen doen en hoe we die maximaal kunnen benutten. In deze nieuwe groene economie zullen er door bioraffinage ook geheel nieuwe materialen tot onze beschikking komen. Denk daarbij aan allerlei plastic-vervangers maar ook hernieuwbare transparante materialen.

Wat betreft gemeente Almere wordt er op een drietal plekken gekeken voor een vervolg van het project Biobased Bouwakkers. Zo ligt er in Almere Poort Oost naast het Groenhorst College een braakliggend terrein van twintig hectare, waar Anne Marie van Osch (Gemeente Almere) graag in samenwerking met Aldus bouwinnovatie en het Groenhorst College een aantal verschillende gewassen wil poten om van daaruit te bepalen welke biologische materialen ideaal zijn voor de bouw- en voedselsector. “Het doel is om in aanloop naar de Floriade meer eigen productie te hebben om daarmee zo duurzaam mogelijk te kunnen bouwen,” aldus Van Osch. “Het plan is om ook te experimenteren met bamboe, dat bijvoorbeeld als natuurlijke geluidswering kan dienen. En naarmate dat bamboe groeit, kan een deel voor andere toepassingen worden gebruikt. Denk daarbij aan toepassingen voor de verfindustrie en materiaal om 3D mee te kunnen printen.” Wat deze biobased materialen nog meer voor ons in petto hebben, moet nog blijken.

Als het aan Aldus ligt wordt er niet alleen maar met aardappelschillen, een bewezen alternatief voor onder meer bioplastic, en bamboe geëxperimenteerd. Ook gras, stro en andere agro-reststromen, wat tot nu toe voornamelijk als afvalproducten worden geclassificeerd, passeren de revue als bruikbare grondstoffen voor een circulaire, efficiënte maar vooral gezonde gebouwen.

MUST SEE: 4x hennep video

Genoeg van geestdodende TV en op zoek naar inspiratie? Zie hier 4 geestverruimende  video fragmenten over hennep “the bilion dollar crop”. Voor jong en oud, ter lering en vermaak:

1. Bringing it home “hemp is hope”
2. Kevin McCloud over Swindon eco-project “It’s a no-brainer”
3. Klokhuis hennep aflevering “hennep is niet stuk te krijgen”
4. Oogstfeest Almere op omroep Flevoland (vanaf 2min07) “hennep draagt bij aan duurzame bouwsector”

Vanaf 2min07: een initiatief van Aldus bouwinnovatie!

Wie zaait zal oogsten: een hennep revolutie!

Op 10 september is het zover: onze industriële hennep geteeld op wachtlanden in Almere zal dan feestelijk geoogst worden door wethouder Henk Mulder. Eind mei werd daar op ons initiatief hennep ingezaaid op 2 stukken grond langs de A6 (totaal 11Ha). De gemeente heeft het initiatief omarmd om er de lokale biobased economie mee te versnellen.

In 4 maanden tijd is dit veelzijdig toe te passen gewas uitgegroeid tot een ongelooflijke 3 meter hoogte. Als getuige van deze groeispurt zie je en realiseer je je wat een enorme  CO2 opslagcapaciteit dit gewas bezit. In die zin is de hennep ook voor ons nog elke dag net als een vergeten groente; een verrassing ten aanzien van de enorme toepassingsmogelijkheden en onderscheidende voordelen.

In de tussentijd hebben we niet stilgezeten, maar zijn we intensief op zoek gegaan naar concrete product- en bouwtoepassingen waar we de hennep ook lokaal kunnen toepassen. Zowel qua verwerkingstechnologie als qua producttoepassing hebben we een aantal eerste geïnteresseerden gevonden die op 10 september een intentieverklaring zullen tekenenen voor de afname van deze eindproducten. Hulde! Maar laat het vooral een inspiratie zijn voor anderen om ook hennep te gaan toepassen. Het is niet allleen beter voor het milieu (indirect), maar ook voor onze gezondheid als individu (direct).

Volgend seizoen willen we dit Living Lab zowel in omvang als ook in het aantal biobased varianten doorzetten en opschalen. Ook daarvan zullen wij u tijdens het oogstfeest graag meer vertellen. Wij hopen jullie op 10 september mede namens de Gemeente Almere, Annemarie van Osch, te ontvangen en te trakteren op een hennep pannenkoek. Zie hier de officiële uitnodiging. Alle steun en suggesties zijn van harte welkom!

Zie ook projectbeschrijving Biobased Bouwakkers Almere.
En vorig blogartikel Almere zaait biobased bouwketen op wachtlanden.
Persbericht: Eerste Almeerse hennep geoogst

Almere zaait biobased bouwketen op wachtlanden

Op 12 mei j.l. heeft wethouder Henk Mulder het startschot gegeven voor het zaaien van hennep in Almere Nobelhorst. Ook in Almere Poort zullen wachtlanden langs de A6 ingezaaid worden met cannabis sativa. Een slimme zet van de gemeente want ons initiatief biedt meerdere voordelen en kansen:

Aanpak van wachtlanden:
Bij grote delen van nieuwbouwwijken in de stad zijn de ontwikkelingen en uitbreidingen tot stilstand gekomen gedurende de crisisperiode. De kale vlaktes zijn grote kostenposten vanwege de rentelasten. Tegelijkertijd verloederen de wijken in aanbouw en neemt de waarde van het omliggende vastgoed af. Door tijdelijke productieve inzet van deze wachtlanden fleurt de buurt weer op en worden de kosten gedrukt.

Opslag van CO2:
De aanwas van industriële hennep zorgt voor een CO2 opname (door fotosynthese) van 13,5ton per hectare. De hoeveelheid CO2 die wordt opslagen bij de gezaaide 11 hectare in Almere is equivalent aan de uitstoot van ruim 800.000 kilometer autorijden!

Teelt van lokale biobased (bouw)materialen
Hennep kan nu al verwerkt worden tot circa 2000 nuttige producten, variërend van canvasdoek, verf, kleding, carrosserie onderdelen, isolatiemateriaal tot voeding. Ter voorkoming van vele transportkilometers zijn juist lokale nagroeibare bouwproducten erg interessant. Van de oogst van 11 Ha hennep kunnen (theoretisch) 11 woningen gebouwd worden, of 55 woningen geisoleerd worden. Een regio die in haar eigen (bouw)materialen kan voorzien heeft bovendien meer veerkracht. Met een grote agrarische sector is Flevoland hiervoor bij uitstek geschikt. Bodem verrijkende hennep kan voor wisselteelt gebruikt worden.

Aanjagen van de circulaire economie
Via zichtbare teelt in de stad en toepassing in lokale bouwprojecten wordt vraag en aanbod van biobased bouwmaterialen gestimuleerd. Ons pilotproject van 11Ha genereert een hoop bekendheid. Wij zijn nu met de gemeente actief op zoek naar bouwprojecten waarin het hennepmateriaal toegepast kan worden. Dit zal werk creëren voor hennepverwerkers en producenten in een nieuwe circulaire economie.

Vergroten van de biodiversiteit
Een niet te onderschatten voordeel van de teelt op wachtlanden is dat de biodiversiteit lokaal weer zal toenemen. Juist in steden is dat van grote waarde. Uitbreiding van productief groen tot in de stadskernen heeft namelijk een gezond effect op de ecologie en op onze welzijn.

Gezond bouwen
Naast een lage CO2 voetprint van biobased materialen (overigens niet per definitie!), is een belangrijke meerwaarde van natuurlijke bouwmaterialen dat zij de gezondheid van gebruikers bevorderen. Biobased materialen scheiden geen gevaarlijke stoffen af en hebben een dampdoorlatende en vochtregulerende werking. Voor onze met radon, fijnstof en formaldehyde vergiftigde luchtdicht gebalanceerde gebouwen is dat een verfrissend alternatief!

In het geval van Almere werken wij samen met boer Herman Navis voor de teelt van de hennep. De firma Hempflax zal de oogst verwerken tot halffabrikaten. Wij ondersteunen de gemeente bij het zoeken naar en committeren van bouwprojecten, alsmede bij de bepaling van producten, technieken en verwerkers. Annemarie van Osch van de gemeente Almere: “Zonder het doorzettingsvermogen van Aldus bouwinnovatie was deze belangrijke eerste stap nu nog niet gezet!”
De ambities reiken veel verder, want we willen met deze pilot aantonen dat we de Floriade van 2022 kunnen laten groeien in lijn met de gedachte van Growing Green CIties. Almere kan zich ontwikkelen tot eerste Nederlandse stad waarin economie en ecologie floreren!

Wij geloven zelfs dat we ons als land hiermee kunnen onderscheiden, dus wie kent meer concrete kansen voor:

• gemeentes die willen telen op wachtlanden?
• potentiële biobased bouwprojecten?

Zie ook het artikel op architectenweb!